Yerbilimleri, 22 (2000), 183-192

Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülteni

Bulletin of Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University


Adana Baseni Üst Miyosen-Pliyosen istifinde "Messiniyen Tuzluluk Krizine" ait bulgular

 

Güldemin ÖĞRÜNÇ

Çukurova Üniversitesi, Karaisalı Meslek Yüksekokulu, 01770 Karaisalı-ADANA

Kemal GÜRBÜZ, Atike NAZİK

Çukurova Üniversitesi, Mühendislik- Mimarlık Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 01330 Balcalı-ADANA

 

ÖZ

Bu çalışmada; Adana Baseni sedimanter istifine ait Geç Miyosen-Pliyosen zaman aralığındaki jeolojik olaylar sedimantolojik ve paleontolojik veriler kullanılarak incelenmiştir. Adana Baseni Üst Miyosen-Pliyosen istifi, "Messiniyen Tuzluluk Krizi" olarak bilinen katastrofik bir olayın izlerini taşımaktadır. Geç Miyosen'de tektonikçe kontrol edilen bu olaylar, Akdeniz çevresindeki tüm havzaları etkilemiştir. "Messiniyen Tuzluluk Krizi" yaklaşık 6 milyon yıl önce, Akdeniz'in kurumaya başlamasıyla oluşmuştur. Ortaya çıkan olağanüstü ortamsal değişim ise biyotayı olumsuz etkilemiştir. Çalışma bölgesinde Üst Miyosen istifinin özellikle Tortoniyen bölümünde fosil türleri sayıca çoktur, ancak Geç Miyosen-Pliyosen geçişinde türlerin sayıca azaldıkları veya yokoldukları saptanmıştır. Tortoniyen-Messiniyen geçişindeki kırıntılı istif içerisinde planktik foraminiferlerden Globorotalia suterae Catalona ve Sprovieri tanımlanmış olup, bu form bölgenin kriz sürecine girdiğini göstermektedir. Messiniyen'de bölgede, bazılarına akarsuların kırıntılı sediman getirdiği lagünler yeralmıştır. Bu dönem için herhangi bir biyolojik faaliyetin izleri saptanamamıştır. İnceleme alanındaki Pliyosen istifi kanal dolguları şeklindeki akarsu konglomerasıyla başlar, üste doğru sığ denizel kumtaşı-çamurtaşı ardalanmasına geçer. İnce taneli bu birimlerin bazı seviyelerinin planktik foraminiferce zengin olduğu görülmüştür. Erken Pliyosen yaşlı Atlantik Provensi'nde Globorotalia margarita margarita Zonu'na karşılık gelen Sphaeroidenellopsis seminulina (Schwager) ve S. dehiscens (Parker ve Jones) planktik foraminiferleri saptanmıştır.

 

Anahtar Kelimeler: Adana Baseni, Messiniyen tuzluluk krizi, Üst Miyosen-Pliyosen.

 

 [İÇİNDEKİLER] [MAKALE] [ABSTRACT]