Yerbilimleri, 22 (2000), 109-128

Hacettepe Üniversitesi Yerbilimleri Uygulama ve Araştırma Merkezi Bülteni

Bulletin of Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University

Kalecik (Ankara) güneydoğusu Alt Maastrichtiyen-Paleosen biyostratigrafisi ve paleoekolojisi

 

Ayşegül YILDIZ

Niğde Üniversitesi, Aksaray Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 68100, Aksaray

Güher KARAHASAN

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Aramalar Dairesi, 06100, Ankara

 

Huriye DEMİRCAN, Vedia TOKER

Ankara Üniversitesi, Fen Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 06100, Ankara

 

ÖZ

Kalecik (Ankara) güneydoğusunda fliş fasiyesinde çökelmiş, yörede Alt Maastrihtiyen ve Paleosen’ i temsil eden Samanlık formasyonunun üst seviyeleri ile Dizilitaşlar formasyonunun tamamından derlenen örneklerden Gansserina gansseri (Alt Maastrihtiyen), Morozovella pseudobulloides, Morozovella trinidadensis (Daniyen), Morozovella angulata (Daniyen-Tanesiyen), Planorotalites pseudomenardii, Morozovella velascoensis (Tanesiyen) planktik foraminifer zonları ile Arkhangelskiella cymbiformis (CC-25) (Alt Maastrihtiyen), Markalius inversus (NP-1), Cruciplacolithus tenuis (NP-2), Chiasmolithus danicus (NP-3) (Daniyen), Ellipsolithus macellus (NP-4), Fasciculithus tympaniformis (NP-5), Heliolithus kleinpellii (NP-6) (Tanesiyen) kalkerli nannoplankton zonları tanımlanmıştır. İz fosil çalışmaları ile Samanlık formasyonunun üst seviyelerinde Thalassinoides isp. (sığ deniz), Dizilitaşlar formasyonunun taban ve orta seviyelerinde ise Helminthopsis isp. (derin deniz), Ophiomorpha isp. (sığ deniz) türleri gözlenmiştir.

İz fosil toplulukları, sediman kompozisyon analizi sonuçları, planktik, bentik foraminifer ve kalkerli nannoplankton sayısal bolluk dağılımları birlikte değerlendirilerek, Erken Maastrihtiyen-Paleosen boyunca yörede deniz seviyesinin sabit olmadığı belirlenmiştir. Elde edilen verilere göre, Samanlık formasyonunun üst seviyeleri Erken Maastrihtiyen¢ de denizaltı yelpazesinin yakınsak kesimlerinde çökelmiştir. Dizilitaşlar formasyonunun taban ve orta seviyeleri Alt-Orta Daniyen¢ de denizaltı yelpazesinin ortaç ve yakınsak kesimlerinde, üst seviyeleri ise Üst Daniyen-Tanesiyen boyunca yakınsak kesimlerinde depolanmıştır.

Planktik foraminifer kavkılarından elde edilen d 18O 0/00 ve d 13C 0/00 (PDB) izotop değerleri ile hesaplanan paleosıcaklık ve paleotuzluluk miktarları, ısıya karşı duyarlı olan kalkerli nannoplankton gruplarının yüzde bolluk dağılımları ile karşılaştırıldığında Erken Maastrihtiyen boyunca deniz yüzey suyu sıcaklığı ve tuzluluğunun Paleosen¢ e oranla düşük olduğu, Paleosen¢ de ise Daniyen¢ in başından itibaren arttığı belirlenmiştir.

Anahtar kelimeler : Alt Maastrihtiyen, biyostratigrafi, Kalecik güneydoğusu, paleoekoloji, Paleosen

 

 [İÇİNDEKİLER] [MAKALE] [ABSTRACT]